Bán Khống Là Gì? Bán Khống Cổ Phiếu Như Thế Nào?

Nhiều người đầu tư vào cổ phiếu với niềm tin chắc chắn rằng giá cổ phiếu sẽ tăng lên do điều kiện thị trường và năng suất của các công ty được cải thiện. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là giá cổ phiếu tăng liên tục không ngừng nghỉ.

Giá cổ phiếu đôi lúc sẽ chịu ảnh hưởng bởi kế hoạch kinh doanh kém, sức ép cạnh tranh gia tăng, đội ngũ quản lý tồi,… cùng nhiều lý do khác. Chính trong những đợt suy thoái này, một số trader sẽ sử dụng một chiến lược với mục đích tận dụng đợt giảm giá sắp tới của cổ phiếu. Chiến lược giao dịch này được gọi là bán khống (short).

>>> Xem thêm: Tổng quan về thị trường chứng khoán quốc tế 2022

Bán khống cổ phiếu là gì?

Bán khống cổ phiếu là chiến lược bán một chứng khoán, chẳng hạn như cổ phiếu, với dự đoán giá sẽ giảm xuống. Chiến lược giao dịch này được xây dựng trên niềm tin rằng giá của một chứng khoán sẽ giảm xuống, tạo cơ hội để mua lại các cổ phiếu sau đó và thu lợi nhuận từ chênh lệch giá.

Những người bán khống vay những cổ phiếu mà họ không sở hữu và bán chúng với giá hiện tại với mục đích mua lại khi giá đã giảm đáng kể. Mục đích của chiến lược này là thu lợi nhuận từ chênh lệch giữa giá bán và chi phí mua lại cổ phiếu.

>>> Xem thêm: 9 Phương pháp đầu tư chứng khoán hiệu quả nhất 2022

Không giống như các nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu vì giá trị của cổ phiếu và thu nhập do cổ phiếu đó tạo ra, các trader tận dụng dự kiến giá cổ phiếu sẽ sụt giảm ​​bằng cách cố gắng bán cao và mua thấp. Thông thường, bán khống chỉ được thực thi với các tài khoản ký quỹ vì những khoản lỗ không giới hạn có thể xảy ra nếu giá cổ phiếu bắt đầu tăng lên chứ không giảm xuống sau khi trader giao dịch bán khống cổ phiếu.

Bán khống cổ phiếu đang bị hiểu lầm trong giới đầu tư

Người bán khống cổ phiếu thường bị coi thường vì cố gắng thu lợi từ một tình huống không tốt. Một người bán khống có thể thu được lợi nhuận từ những tai ương của một công ty ngay cả khi kế sinh nhai của các cổ đông và nhân viên của công ty đang bị phá hủy.

Tuy nhiên, đó không phải là một cái nhìn đầy đủ và công bằng về công việc của một người bán khống cổ phiếu. Sự lạc quan trên thị trường có thể đẩy giá lên cao đến mức không bền vững và không phản ánh giá trị thực tế của một công ty. Hiện diện của những người bán khống trên thị trường có thể giúp cân bằng lại giá cổ phiếu nhằm đảm bảo các công ty được định giá một cách công bằng.

>>> Xem thêm: Cách đầu tư chứng khoán Mỹ cho nhà đầu tư tại Việt Nam

Bán khống cũng cung cấp một hình thức phòng hộ chống lại hành vi gian lận tài chính khi kẻ gian thổi phồng hiệu suất và định giá của các công ty nhỏ. Nếu tất cả những người nắm giữ cổ phiếu có thể thu lợi từ việc giá cổ phiếu tăng lên nhưng không ai có thể thu lợi từ việc giá cổ phiếu giảm xuống thì sẽ có rất ít áp lực nhằm giữ giá cổ phiếu phù hợp với thực tế.

Bán khống cổ phiếu hoạt động như thế nào

Bán khống cổ phiếu bao gồm ba bước rõ ràng. Đầu tiên, một trader có niềm tin mạnh mẽ rằng một chứng khoán có định giá thấp hơn giá hiện tại sẽ vay cổ phiếu của chứng khoán đó từ một công ty môi giới. Khi yêu cầu vay cổ phiếu được chấp nhận, trader sẽ bán cổ phiếu theo giá thị trường.

Nếu phân tích là chính xác và giá cổ phiếu giảm so với giá bán khống, trader sẽ có thể mua lại số cổ phiếu đó với giá mới thấp hơn so với giá bán lúc trước và bán lại cho công ty môi giới theo giá đã thỏa thuận ban đầu. Trader sẽ thu lợi nhuận từ chênh lệch giữa giá cổ phiếu tại thời điểm mượn cổ phiếu và giá cổ phiếu tại thời điểm trả lại cổ phiếu.

Ví dụ: Nếu trader dự đoán cổ phiếu của công ty XYZ, hiện có giá 25 USD, sẽ giảm trong tương lai, anh ta sẽ gọi cho một công ty môi giới và yêu cầu công ty môi giới tìm cho anh ta 100 cổ phiếu của công ty để vay bán khống cổ phiếu. Ngay sau khi công ty môi giới cho mượn cổ phiếu, trader này sẽ bán tất cả chúng với giá 25 USD mỗi cổ phiếu. Sau khi bán xong, trader sẽ có 2.500 USD nhưng nợ công ty môi giới của mình 100 cổ phiếu XYZ.

Nếu mọi thứ diễn ra đúng như trader này hy vọng và giá cổ phiếu giảm xuống mức 20 USD, trader sẽ có thể trả lại vị thế bán khống cổ phiếucủa mình bằng cách mua lại cổ phiếu. Trader sẽ chi 2.000 USD để mua lại cổ phiếu và trả lại cho công ty môi giới số cổ phiếu đã vay.

Khi giao dịch hoàn tất, lợi nhuận từ giao dịch sẽ là 500 USD.

Tại sao người ta lại tham gia vào bán khống?

Các trader tham gia vào bán khống khi họ suy đoán rằng giá cổ phiếu sẽ giảm xuống do phản ứng của thị trường hoặc các chỉ số cơ bản của công ty đang thay đổi. Đầu cơ là lý do chính đằng sau việc bán khống cổ phiếu, đặc biệt đối với các công ty mà nhà đầu tư cảm thấy có định giá quá cao. Nghiên cứu vững chắc, trực giác tốt và khả năng canh thời điểm xuất sắc là các yếu tố cần thiết để trader có thể kiếm lợi từ đầu cơ với cách giao dịch này.

>>> Xem thêm: Cách đầu tư chứng khoán quốc tế, rủi ro và lợi nhuận

Tuy nhiên, một số trader cũng tham gia vào bán khống như một cách phòng hộ rủi ro cho một vị thế mua trong cùng một cổ phiếu hoặc các cổ phiếu tương tự. Một số trader cũng tham gia bán khống cổ phiếu như một cách để tìm kiếm các ưu đãi về thuế.

Hiểu tỷ lệ bán khống

Người thực hiện cách giao dịch này sẽ theo dõi hai số liệu chính khi triển khai bán khống để tạo ra lợi nhuận từ thị trường chứng khoán: khối lượng  và tỷ lệ bán khống. Các trader có thể xác định tỷ lệ phần trăm cổ phiếu của công ty đang được bán khống cổ phiếu, trước tiên bằng cách kiểm tra “khối lượng bán khống”.

Khối lượng bán khống là tổng số cổ phiếu được bán khống cổ phiếu trên thị trường và tỷ lệ bán khống là tỷ lệ phần trăm của khối lượng bán khống trên tổng số cổ phiếu đang lưu hành của một công ty. Một cổ phiếu có tỷ lệ bán khống 10% có nghĩa là cứ 10 cổ phiếu đang lưu hành thì có một cổ phiếu bị bán khống. Các cổ phiếu có khối lượng bán khống cổ phiếu cao thường có nguy cơ bị “ép bán non”, một hiện tượng thường xảy ra với các đợt tăng giá đột biến bất ngờ.

Các quỹ phòng hộ là các tổ chức có hoạt động bán khống tích cực nhất

Các quỹ như vậy cố gắng phòng hộ trước thị trường bằng cách bán khống các cổ phiếu mà họ tin có định giá quá cao. Các nhà đầu tư tinh vi cũng tham gia vào bán khống để phòng hộ rủi ro thị trường. Bán khống cổ phiếu là một chiến lược giao dịch lý tưởng cho các trader định hướng ngắn hạn vì chiến lược này đòi hỏi mọi người phải theo dõi chặt chẽ các vị thế giao dịch.

Trader không bao giờ được bán khống một cổ phiếu có khả năng thu hút nhiều đề nghị mua lại. Các đề nghị tiếp quản công ty thường khiến giá tăng vọt, dẫn đến các vòng xoáy thua lỗ ở các vị thế bán. Điều quan trọng là trader phải rất thận trọng không được bán khống cổ phiếu chỉ vì cảm thấy cổ phiếu có định giá quá cao. Một cổ phiếu được định giá quá cao vẫn có thể sẽ tiếp tục tăng lên.

Bán khống cung cấp một cách để các trader thu lợi khi các chỉ số cơ bản của một công ty thay đổi và dẫn đến sụt giảm giá cổ phiếu của công ty đó. Hãy xem xét lực cung và lực cầu khi bán khống cổ phiếu. Để một thị trường duy trì cân bằng luôn cần có người tham gia ở cả hai bên của giao dịch. Chính vì lý do này mà người bán khống/short tồn tại bên cạnh người mua/long cổ phiếu.

Bán khống cổ phiếu có rủi ro không?

Mặc dù là một phần cần thiết của thị trường, bán khống cổ phiếu cũng không tránh khỏi rủi ro. Đầu tiên, khi có một số lượng lớn trader tham gia các vị thế bán khống, các hành động của số đông có thể tạo ra tác động mạnh mẽ khiến giá cổ phiếu tăng lên mức chưa từng thấy trước đây.

Chính vì lý do này mà các cơ quan quản lý đôi khi cấm bán khống nhằm bảo vệ cổ phiếu của các công ty đang chịu áp lực. Trong cuộc khủng hoảng tài chính, nhà đầu tư đã bị cấm bán khống cổ phiếu của các ngân hàng và các tổ chức tài chính khác.

Bán khống cũng có thể dẫn đến thua lỗ không giới hạn trong trường hợp giá cổ phiếu tăng lên thay vì giảm xuống như mong đợi. Giá tăng đột biến bất ngờ sẽ buộc những người bán khống phải mua trả các vị thế của họ ngay lập tức. Khi đó, tất cả các trader bán khống cổ phiếu phải tranh giành để mua lại cổ phiếu một cách nhanh chóng trước khi giá tăng cao hơn nữa. Với nhu cầu cao như vậy, những người nắm giữ cổ phiếu nắm quyền kiểm soát hoàn toàn và giá cổ phiếu tăng vượt xa giá trị thực của nó. Nếu không mua trả các vị thế bán khống cổ phiếu của mình đủ nhanh, những người bán khống có thể sẽ chịu thua lỗ rất lớn.

Bán khống rủi ro hơn so với mua cổ phiếu truyền thống

Một phần vì nó khiến các trader gặp rủi ro vô hạn về mặt lý thuyết. Khi bán khống một cổ phiếu, mức lãi tối đa được giới hạn ở mức 100% của khoản đầu tư ban đầu – trường hợp tốt nhất cho người bán khống là giá cổ phiếu về không và người bán khống không phải trả gì để mua lại số cổ phiếu đang nợ. Ngược lại, những tổn thất tiềm ẩn là không giới hạn. Trường hợp xấu nhất là giá cổ phiếu đột ngột tăng lên một triệu đô la trước khi người bán khống có thể mua lại số cổ phiếu cần thiết. Khi đó, người bán khống sẽ chìm sâu trong lỗ mãi mãi. Vì vậy, canh thời điểm là cực kỳ quan trọng khi nói đến bán khống. Đặt giao dịch sai thời điểm có thể là công thức dẫn đến thảm họa.

Không giống như mua cổ phiếu, bán khống cũng đi kèm với một số chi phí có thể ảnh hưởng đáng kể đến lợi nhuận của trader. Đầu tiên, những người bán khống thường phải trả chi phí vay cổ phiếu, trong trường hợp xấu nhất, chi phí này có thể vượt quá lợi nhuận từ giao dịch bán khống, đặc biệt khi giao dịch với những cổ phiếu khó vay.

Thực tế việc bán khống được thực hiện trong các tài khoản ký quỹ cũng có nghĩa là trader phải trả lãi ký quỹ cho các vị thế được thực hiện. Người bán khống cũng phải chuyển giao bất kỳ khoản cổ tức và phân phối hoàn vốn nào nhận được trên cổ phiếu đã vay. Nếu trader không cẩn thận, chi phí có thể làm giảm lợi nhuận của giao dịch.

Cách bán khống của trader trong ngày

Để có thể tham gia bán khống, trước tiên một trader cần mở và cấp vốn cho tài khoản ký quỹ. Yêu cầu ký quỹ tiêu chuẩn là 150%, có nghĩa là trader phải dành riêng ra 50% giá trị của cổ phiếu tại thời điểm vay trong tài khoản đó. Ví dụ, nếu một người muốn bán khống 100 cổ phiếu của một công ty với giá 10 USD một cổ phiếu, người đó sẽ cần khoảng 500 USD trong tài khoản ký quỹ.

Nhận dạng cổ phiếu

Người bán khống sử dụng các công cụ sàng lọc để xác định các ứng viên bán khống tiềm năng có giá cao hơn giá trị nội tại của các yếu tố cơ bản và được dự kiến sẽ giao dịch thấp hơn. Các cổ phiếu có giá chạm đến các mức đáy với khối lượng giao dịch lớn hơn cho thấy rằng người bán đang chiếm đa số trên thị trường. Điều này ngụ ý có thể sẽ có những chuyển động khác theo hướng giảm giá.

Một cổ phiếu đã phục hồi đáng kể từ xu hướng giảm giá cũng mang lại một cơ hội bán khống, đặc biệt nếu chúng đang giao dịch trong vùng quá mua. Khi nằm trong các vùng quá mua, cổ phiếu có xu hướng mất đà tăng, tạo cơ hội kiếm lời cho người bán khống khi giá giảm sâu trở lại các mức đáy trước đó.

Quản lý rủi ro cho giao dịch

Khi một vị thế bán khống được kích hoạt trong một cổ phiếu, chiến thuật lý tưởng là trader phải thiết lập các mức bảo vệ cho lệnh giao dịch của mình. Trong trường hợp này, lệnh dừng mua hoặc lệnh cắt lỗ trailing stop có thể là một cách giúp quản lý rủi ro thua lỗ, đặc biệt là trong thời gian bị ép bán non. Một đợt ép bán non sẽ xảy ra khi không có đủ nguồn cung để bù cho khối lượng nhu cầu dôi ra đối với một cổ phiếu cụ thể. Khi đó, những người bán khống buộc phải mua lại các vị thế của họ, dẫn đến khối lượng mua tăng lên và khiến giá cổ phiếu tăng cao hơn.

Lệnh dừng mua được sử dụng để kích hoạt lệnh thị trường mua lại cổ phiếu khi giá cổ phiếu phục hồi trở lại một mức giá được định trước. Ngược lại, lệnh trailing stop sẽ điều chỉnh giá kích hoạt để chốt lời khi giá cổ phiếu giảm xuống.

Hãy thật thận trọng 

Thận trọng là điều tối quan trọng, đặc biệt đối với những người bán khống với đòn bẩy. Mặc dù đòn bẩy không phải là một điều xấu, trader vẫn phải đối mặt với rủi ro mất nhiều hơn những gì họ có trong tài khoản khi giá cổ phiếu tăng lên thay vì giảm xuống như mong đợi. Một cổ phiếu tăng hơn 100% có nghĩa là trader có thể mất nhiều hơn những gì họ đang có trong tài khoản.

Khi bán khống, điều quan trọng là trader phải theo dõi các xúc tác đang thúc đẩy thị trường và được dự kiến ​​sẽ tiếp tục ép giá xuống thấp hơn. Báo cáo thu nhập là một trong những xúc tác tốt nhất cho chiến lược này vì chúng có xu hướng ép giá cổ phiếu trong trường hợp công ty không đạt được mức hướng dẫn hoặc ước tính của các chuyên gia phân tích.

Hiểu rủi ro và chi phí 

Trước khi tham gia vào một vị thế bán khống và thiết lập giá để mua lại cổ phiếu, điều quan trọng là trader là phải tính đến chi phí phát sinh khi bán khống. Trong trường hợp một cổ phiếu trả cổ tức, người bán khống thường có trách nhiệm trả cổ tức đó cho người sở hữu cổ phiếu. Bên cạnh chi phí ký quỹ, những chi phí này có thể làm giảm đáng kể lợi nhuận tiềm năng của một giao dịch bán khống và phải được tính đến khi trader chọn giá bán và giá mua.

Một điều quan trọng nữa là trader phải nhìn vào tổng số cổ phiếu  đã được bán khống của một công ty. Một tin tức tích cực bất kỳ sẽ kích hoạt các đợt tăng giá lớn đối với các cổ phiếu có tỷ lệ bán khống cao vì các trader thường nhanh chóng mua cổ phiếu trong một cuộc đấu giá để trả nợ các vị thế bán khống của họ.

Bán khống là một chiến lược giao dịch quan trọng cho phép các trader thu lợi nhuận khi thị trường giảm giá. Tuy nhiên, chiến lược này chỉ phù hợp với các trader quen thuộc với các rủi ro và quy định liên quan.

Sau khi Review sàn tốt xét đến những rủi ro liên quan, chiến lược này là lý tưởng cho những trader có kỷ luật, những người biết cách cắt lỗ và bù đắp những khoản lỗ mà họ phải gánh chịu. Cách tiếp cận này cũng lý tưởng cho những người có ý định và sẵn sàng đối mặt với rủi ro không giới hạn. Bán khống cũng đòi hỏi trader phải theo dõi thị trường một cách liên tục vì giữ một vị thế không sinh lời trong thời gian dài có thể không phải là một chiến lược khả thi khi bán khống.