Ngày càng nhiều người quan tâm đến đầu tư chứng khoán để tăng thu nhập thụ động. Chứng khoán trở thành kênh đầu tư hấp dẫn, lợi nhuận lớn nhưng cũng nhiều biến động. Người mới cần gì để bắt đầu đầu tư chứng khoán hiệu quả?
Kiến thức về thị trường chứng khoán quốc tế
Kiến thức về thị trường chứng khoán là bước đầu tiên mà bất cứ ai cũng cần tìm hiểu để tham gia thị trường. Hiểu về cách vận hành, bản chất của thị trường, cách thức giao dịch, những yếu tố tác động… Sẽ hữu ích để người chơi làm quen, không bị bỡ ngỡ hay thao tác giao dịch sai lầm dẫn đến thua thiệt.
Các kiến thức cơ bản về:
- Thị trường chứng khoán sơ cấp – chứng khoán thứ cấp.
- Ngày giao dịch, ngày T, T+2, ngày thanh toán trong chứng khoán.
- Chứng khoán đã lưu ký và chưa lưu ký.
- Giá tham chiếu và cách tính giá cổ phiếu.
- Vốn hóa cổ phiếu là gì? Cổ phiếu Blue chip, Midcap, Penny là gì?
Kỹ năng đầu tư chứng khoán
Thị trường chứng khoán đầy biến động, giá cổ phiếu lên xuống ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Nhà đầu tư cần có kỹ năng để kiểm soát, quyết định giao dịch tạo ra thu nhập, lợi nhuận. Tuy nhiên, kỹ năng đầu tư chứng khoán không phải yếu tố một sớm, một chiều mà có, yêu cầu nhà đầu tư cần học, rèn luyện kỹ năng, nâng cao cách chơi.
Nhà đầu tư cần không ngừng rèn luyện kỹ năng, nhận biết biết thị trường, học các phân tích, định giá cổ phiếu, nhận biết chứng khoán tiềm năng, nắm bắt thời cơ… Kỹ năng kiểm soát vốn, cảm xúc, tái đầu tư hiệu quả.
Vốn tham gia đầu tư chứng khoán
Tham gia đầu tư chứng khoán bạn cần chuẩn bị vốn, để mua cổ phiếu/ trái phiếu có tiềm năng. Vậy, để tham gia đầu tư chứng khoán cần bao nhiêu vốn?
Thị trường chứng khoán không có yêu cầu cụ thể về số tiền tối thiểu hay tối đa mà người chơi cần có khi tham gia sàn. Tuy nhiên, có thể xác định số vốn tối thiểu để tham gia đầu tư chứng khoán bằng:
Tiền đầu tư chứng khoán thông thường sẽ phụ thuộc vào giá của cổ phiếu nằm trên sàn chứng khoán mà bạn muốn mua. Người chơi có thể chọn mua tối thiểu là 100 cổ phiếu/lần, được gọi là lô chẵn trên sàn HNX hoặc tối thiểu 10 cổ phiếu/lần, được gọi là lô lẻ trên sàn HoSE hoặc mua tối thiểu chỉ từ 1 cổ phiếu/lần tại App Finhay. Tùy thuộc vào đơn giá cổ phiếu mà bạn lựa chọn để tính số tiền tham gia đầu tư tối thiểu cần có.
Ví dụ:
Cổ phiếu Công ty CP Sữa Việt Nam (mã VNM) có giá 88.000 VNĐ/ cổ phiếu
- Tại Finhay, bạn có thể mua lô lẻ tối thiểu chỉ từ 1 CP với giá 88.000 VNĐ
- Tại sàn HoSE, bạn có thể mua lô lẻ 10 CP/lần với giá 880.000 VNĐ
- Tại sàn HNX, bạn có thể mua lô chẵn 100 CP/lần với giá 8.800.000 VNĐ
Như vậy chỉ với số tiền rất nhỏ, bạn đã có thể mua được CP, tùy vào nơi bạn giao dịch.
Người chơi nên bắt đầu với số vốn nhỏ để khởi động, làm quen với thị trường chứng khoán, hiểu được các vận hành, giao dịch. Không nên đổ quá nhiều tiền vào một thời điểm và một loại cổ phiếu sẽ có rủi ro cao.
Thời gian để học và đầu tư chứng khoán
Đầu tư chứng khoán không phải là trò chơi may rủi, đỏ đen chờ sự lên xuống của thị trường để ăn chênh lệch. Nhà đầu tư cần bỏ thời gian ra để học, tìm hiểu và nắm bắt xu hướng, quy luật vận hành hay cách theo dõi thị trường và những biến động ảnh hưởng đến chứng khoán.
Đầu tư chứng khoán cần thời gian, tối thiểu 1 năm để nắm bắt được thị trường, nhận biết được quy luật. Nhà đầu tư có thể chọn hình thức đầu tư ngắn hạn và dài hạn để tham gia chơi. Hình thức đầu tư dài hạn mang lại lợi nhuận bền vững và an toàn hơn.
Công cụ hỗ trợ đầu tư chứng khoán
Tham gia thị trường chứng khoán và đầu tư không chỉ cần tiền, kiến thức mà còn cần công cụ hỗ trợ. Nhà đầu tư cần có điện thoại hoặc máy tính kết nối internet để cập nhật thông tin, biến động giá, thị trường… Các công cụ phân tích tài chính để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp, kịp thời.
Hướng dẫn đầu tư chứng khoán với quy trình 3 bước đơn giản
Với nhiều người mới sẽ không biết bắt đầu từ đâu để tham gia thị trường chứng khoán. Bạn có thể thực hiện theo hướng dẫn đầu tư chứng khoán cơ bản với 3 bước:
B1: Mở tài khoản chứng khoán
Mở tài khoản chứng khoán là khâu đầu tiên và bắt buộc người chơi muốn tham gia cần thực hiện. Tài khoản là nơi thực hiện các giao dịch, lưu trữ cổ phiếu và tiền của bạn. Thực hiện bước đầu tiên mở tài khoản sẽ giúp bạn có thể tiếp tục nạp tiền, mua bán cổ phiếu, động lực để bắt đầu đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Thị trường chứng khoán Việt nam có hàng trăm công ty và sàn giao dịch quảng cáo để thu hút người mới đăng ký mở tài khoản. Vậy nên mở tài khoản chứng khoán ở đâu? Hiện nay có 2 cách để người mới có thể bắt đầu mở tài khoản chứng khoán:
- Mở tài khoản tại sở giao dịch chứng khoán tại HoSE (tại TP. Hồ Chí Minh), HNX (tại Hà Nội). Người chơi sẽ được mở tài khoản ở các sàn giao dịch nằm trong hệ thống của sở giao dịch chứng khoán tương ứng.
- Mở tài khoản chứng khoán online – Hình thức mở tài khoản chứng khoán nhanh gọn chỉ trong vài giây, với những thủ tục đơn giản.
Để mở tài khoản chứng khoán tại một sàn giao dịch/ công ty chứng khoán cầu lưu ý những tiêu chí sau:
- Thị phần giao dịch môi giới của công ty: Yếu tố chiếm 50% điểm để người dùng lựa chọn mở tài khoản, thể hiện được chiến lược thu hút khách hàng của công ty.
- Phí giao dịch hỗ trợ: Đa phần các sàn và công ty chứng khoán lớn đều có phí giao dịch cao. Nhưng cũng không hẳn sàn có phí giao dịch thấp sẽ có chất lượng dịch vụ kém, để thu hút khách hàng.
- Uy tín của sàn và công ty chứng khoán trên thị trường, với thời gian hoạt động, sản phẩm và dịch vụ hỗ trợ khách hàng.
B2: Nạp tiền vào tài khoản chứng khoán
Sau khi đã hoàn thành thủ tục đăng ký, người chơi cần nạp tiền vào tài khoản chứng khoán để thực hiện mua bán, giao dịch. Vậy cần nộp bao nhiêu tiền vào tài khoản chứng khoán?
- Thực tế, các công ty chứng khoán sẽ không quy định người chơi phải nộp tối thiểu bao nhiêu tiền vào tài khoản. Bạn có thể nạp 10 triệu đồng hay chỉ vài trăm ngàn đồng để bắt đầu mua bán.
- Quy định của sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh, yêu cầu đơn vị giao dịch khớp lệnh là 10 cổ phiếu – Tương đương với một mã chứng khoán. Do vậy, số tiền tối thiểu cần có sẽ là đơn giá của một cổ phiếu x 10.
- Quy định của sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội, thì yêu cầu đơn vị giao dịch khớp lệnh là 100 cổ phiếu. Số tiền tối thiểu cần nạp tương đương với số tiền tối thiểu là giá một cổ phiếu x 100.
B3: Đặt lệnh “mua/bán” cổ phiếu
Sau khi đã có tài khoản và tiền để thực hiện giao dịch, người chơi có thể đăng nhập tài khoản trên phần mềm giao dịch tương ứng của sàn/ công ty.
- Nhà đầu tư mua đặt lệnh mua, chọn “giao dịch cổ phiếu” sau đó click vào “phiếu lệnh” hoặc trực tiếp vào “phiếu lệnh” trên giao diện mặc định, tiếp tục chọn “mua”, nhập mã cổ phiếu muốn mua, nhập số lượng, chọn lệnh đặt… Sau đó xác nhận để thực hiện mua.
- Đặt lệnh bán cổ phiếu với các bước: “giao dịch cổ phiếu”, click chọn “phiếu lệnh”, tiếp tục chọn số lượng và giá cổ phiếu cần bán, nhấp vào bán để thực hiện lệnh và chọn “xác nhận” để bán.
Nên chọn đầu tư chứng khoán dài hạn hay ngắn hạn?
Đầu tư chứng khoán có nhiều loại hình, mỗi người cần lựa chọn hình thức đầu tư phù hợp và cần có chiến lược đầu tư chứng khoán rõ ràng. Hiện nay, người chơi có thể lựa chọn đầu tư chứng khoán dài hạn và ngắn hạn, để tạo ra lợi nhuận từ thị trường. Để quyết định đầu tư dài hạn hay ngắn hạn, người chơi cần hiểu đặc trưng của mỗi hình thức.
Cách đầu tư chứng khoán dài hạn
Đầu tư chứng khoán dài hạn là hình thức đầu tư vào một lượng lớn các loại chứng khoán có khả năng sinh lời. Sau thời gian tối thiểu 3 năm hoặc dài hạn từ 7-10 năm, cổ phiếu/ trái phiếu sẽ tăng giá, nhà đầu tư sẽ bán đi.
Đặc điểm của hình thức đầu tư chứng khoán dài hạn:
- Hình thức đầu tư chậm mà chắc, bảo toàn vốn và lợi nhuận. Đầu tư chứng khoán dài hạn yêu cầu người chơi cần kiên trì chờ đợi trong thời gian dài, đợi thời điểm tăng giá hợp lý.
- Mục tiêu đạt lợi nhuận kép trong một lần, do vậy, người chơi sẽ nắm giữ cổ phiếu để đợi lợi nhuận dài hạn. Hình thức chơi này sẽ chọn ít mã chứng khoán, lựa chọn kỹ lưỡng để quyết định đầu tư trung thành.
Tâm lý nhà đầu tư dài hạn sẽ quan tâm và sẵn sàng đóng góp các chiến lược phát triển cho công ty để doanh nghiệp phát triển, sinh lời.
Kinh nghiệm đầu tư chứng khoán dài hạn an toàn
Hình thức đầu tư chứng khoán dài hạn được nhiều nhà đầu tư lựa chọn. Cách đầu tư chậm mà chắc, bảo toàn vốn an toàn. Yêu cầu nhà đầu tư dài hạn cần giữ vững tâm lý trước những biến động ngắn hạn, tuân thủ quy tắc.
Dưới đây là một số kinh nghiệm đầu tư chứng khoán dài hạn an toàn mà người mới có thể tham khảo học hỏi:
- Lựa chọn đơn vị/ doanh nghiệp có tiềm năng phát triển trong tương lai để quyết định đầu tư. Thông qua các báo cáo tài chính, lãi dòng, chính sách phát triển kinh tế, đánh giá cổ tức… Đánh giá sự phát triển và tiềm năng của doanh nghiệp trong kinh doanh
- Lựa chọn thời điểm mua cổ phiếu thấp rẻ hơn giá trị thực của nó, để đầu tư kiếm lợi: Khủng hoảng kinh tế, thị trường tài chính đang đi xuống và suy thoái.
- Giữ vững tâm lý trước những biến động lên xuống của cổ phiếu. Bởi đầu tư chứng khoán dài hạn cần có cái nhìn toàn cảnh, lợi nhuận lâu dài từ sự phát triển của doanh nghiệp, chứ không từ những tác động ngắn hạn của thị trường.
- Không chỉ dựa trên chỉ số P/E để đưa ra quyết định mua bán. Người chơi cần phân tích, theo dõi thị trường kết hợp với chỉ số P/E then chốt.
Cách đầu tư chứng khoán ngắn hạn
Đầu tư chứng khoán ngắn hạn là hình thức mua cổ phiếu tại thời điểm thấp và chỉ giữ trong khoảng vòng 1 năm. Khi giá cổ phiếu/ trái phiếu tăng, nhà đầu tư sẽ bán ra để thu lợi nhuận nhanh chóng, bất chấp rủi ro.
Đặc điểm hình thức đầu tư chứng khoán ngắn hạn:
- Hình thức đầu tư với nhiều rủi ro, do tác động của thị trường, chính trị, thiên tai… tác động đến giá cổ phiếu trong thời gian ngắn hạn.
- Nhà đầu tư không có ý định đầu tư lâu dài với một cổ phiếu, có tính ăn thua trong một lần duy nhất. Lợi nhuận ngắn hạn từ việc tăng giá cổ phiếu. Nhà đầu tư ngắn hạn cũng sẽ linh hoạt hơn để chọn mã chứng khoán có tiềm năng hơn, thường sẽ không trung thành với một số cổ phiếu nhất định.
- Do mục tiêu ngắn hạn, đánh nhanh – rút gọn để thu lợi nhuận, nên nhà đầu tư ngắn hạn ít quan tâm đến chính sách phát triển kinh tế của doanh nghiệp phát hành cổ phiếu.
Với những ưu nhược điểm khác nhau của 2 hình thức đầu tư dài hạn và ngắn hạn trên, nhà đầu tư xem xét mục tiêu lợi nhuận, điều kiện tài chính, khả năng phân tích và đọc thị trường để lựa chọn.
Các tâm lý đầu tư chứng khoán phổ biến
Người mới khi tham gia thị trường sẽ chưa có nhiều kinh nghiệm, hiểu rõ về cách vận hành, dẫn đến những tâm lý đầu tư chứng khoán phổ biến sau:
- Tư duy chắp vá: Không phân tích thông tin nhận được độc lập mà chắp vá và điều chỉnh các thông tin dựa trên nhau, khiến việc đưa ra quyết định đầu tư không chính xác.
- Nhà đầu tư quá tự tin: Tâm lý khá phổ biến ở người mới, phán đoán thị trường theo cảm tính.
- Sợ thua lỗ, tái đầu tư ít: Đây là yếu tố tất yếu khi nhà đầu tư bỏ tiền ra để mua chứng khoán. Tuy nhiên, bạn cần thả lỏng tâm lý, đưa ra mục tiêu cụ thể để tham gia lâu dài, bền vững.
- Tâm lý đầu tư bầy đàn: Thường hành động theo số đông, chịu tác động điều chỉnh từ một nhóm người hoặc nhà đầu tư khác