Reviewsantot.com – Ở bài viết trước chúng ta đã tìm hiểu về các cách nhận biết về Ponzi Scheme. Vậy thực hư về nguồn gốc mô hình này như thế nào. Cùng Reviewsantot tìm hiểu ngay trong nội dung dưới đây.
Ponzi scheme là ai?
Charles Ponzi, tên đầy đủ là Charles Ponei, Carl và Carlo, là một nhà nhập cư Italia đến Hoa Kỳ và trở thành một trong những kẻ lừa đảo nổi tiếng nhất trong lịch sử nước Mỹ. Sinh ngày 03 tháng 03 năm 1882 và qua đời ngày 18 tháng 01 năm 1949, Ponzi trở thành “ông tổ” của các trùm lừa đảo tín dụng đa cấp, nổi tiếng với phương pháp Ponzi.
Trong giai đoạn ngắn từ 1919 đến 1920, Ponzi đã thành công trong việc huy động được số tiền lên đến 15 triệu USD – một con số ấn tượng vào thời điểm đó, từ hàng vạn khách hàng đã mất tiền trong “kế hoạch Ponzi” của ông.
Mặc dù nhiều người chưa biết đến tên của Ponzi, thuật ngữ “Ponzi scheme” đã trở thành biểu tượng của những kế hoạch “kiếm tiền siêu nhanh” có tính chất lừa đảo, được thực hiện thông qua mạng Internet và các phương tiện khác ngày nay.
Cuộc đời tài chính của Ponzi có thể được tóm gọn một cách xúc tích và hấp dẫn. Năm 1903, ông là một thanh niên Italia chỉ có 2.5 USD trong túi khi đến Mỹ trên tàu S.S Vancouver. Đến năm 1920, ông đã tích luỹ được 15 triệu USD (tương đương khoảng 150 triệu USD theo giá trị ngày nay). Tuy nhiên, khi ông qua đời, chỉ còn lại 75 USD. Đây chính là cuộc đời đầy bi kịch của Charles Ponzi.
Tìm hiểu về nguồn gốc kế hoạch ponzi scheme
Khởi đầu kế hoạch
Vào ngày 26.11.1919, Charles Ponzi thành lập công ty giao dịch chứng khoán để triển khai kế hoạch kinh doanh IRC của mình, một kế hoạch mà hàng thập kỷ sau vẫn trở thành một đề tài đáng nhớ.
Niềm tin vào dự án kinh doanh mới lạ và hợp lý của Ponzi đã khiến người dân Mỹ hào hứng tham gia đầu tư vào công ty của ông. Ngày qua ngày, hàng nghìn người xếp hàng dài trước văn phòng của Ponzi trên phố School, mong đợi lượt để đầu tư và nhận trái phiếu có mệnh giá từ 10 USD đến 50 USD, do công ty của Ponzi phát hành.
Để thu hút nguồn vốn lớn hơn từ khách hàng, Ponzi mở thêm nhiều đại lý và áp đặt các khoản hoa hồng hấp dẫn.
Diễn biến sự lan rộng của mô hình lừa đảo
Vào tháng 2 năm 1920, Ponzi đã thu về khoảng 5.000 USD, sau đó là 30.000 USD và đến tháng 5 năm 1920, con số này đã lên tới 420.000 USD. Ponzi đầu tư một phần lớn số tiền này vào Ngân hàng Hanover Trust, với hy vọng trở thành Chủ tịch Hội đồng quản trị khi có đủ vốn.
Vào tháng 6 năm 1920, theo báo Boston Post, Ponzi huy động khoảng 250.000 USD mỗi ngày, đưa tổng số vốn huy động lên hàng triệu USD.
Trong giai đoạn cao điểm, nhân viên của Ponzi gặp khó khăn trong việc thu tiền, trong khi ông chủ Ponzi luôn mang theo đống trái phiếu để bán cho khách hàng mỗi khi ra ngoài. Trong những ngày đầu, một số khách hàng không nhận được lãi như cam kết, nhưng vẫn có người đổ thêm tiền vào, thậm chí có những người còn cầm cố nhà đất để đổi lấy tiền cho Ponzi. Đến thời điểm này, Charles Ponzi đã được tôn vinh như một anh hùng của cộng đồng người Ý tại Mỹ.
Tháng 6 năm 1920, chuyên gia tài chính Clarence Barron (Mỹ) đã tiến hành nghiên cứu, điều tra và đưa ra kết luận rằng Ponzi hầu như không đầu tư số vốn mà ông thu hút từ khách hàng vào kinh doanh các phiếu IRC.
Số vốn Ponzi huy động được, khoảng 15 triệu USD, thực tế nên được sử dụng để mua khoảng 160.000.000 phiếu IRC theo dự án ban đầu. Tuy nhiên, Ponzi chỉ mua khoảng 27.000 phiếu IRC.
Phiếu IRC bị cấm mua bán
Cơ quan Bưu chính Mỹ đưa ra quy định mới, cấm mua bán phiếu IRC số lượng lớn trong nước hoặc nhập khẩu từ nước ngoài. Tuy nhiên, phiếu IRC vẫn được nhập khẩu với số lượng lớn thông qua các kênh cá nhân.
Trước đó, đã có những nghi ngờ về hoạt động kinh doanh của Ponzi vì không ai có thể hiểu rõ cách một người như Ponzi, ít học vấn, từng vào tù và không có tài sản, lại trở thành triệu phú trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, mọi cuộc điều tra, kể cả từ báo chí, đều bị làm mờ bởi việc Ponzi sử dụng tiền để giấu mình.
Cùng lúc đó, có tin đồn rằng Ponzi đang lên kế hoạch đầu tư 300 triệu USD để mua một chiến hạm lớn của quân đội Mỹ. Sau khi sở hữu chiến hạm này, Ponzi sẽ kêu gọi vốn từ nhà đầu tư để nâng cấp và chuyển đổi chiến hạm thành một khu thương mại và giải trí độc đáo tại Mỹ.
Mô hình bị phát giác lừa đảo
Ngày 26.6.1920, đế chế của Ponzi bắt đầu lung lay khi có hàng nghìn khách hàng không nhận được lợi suất như cam kết. Họ tập trung trước văn phòng công ty chứng khoán của Ponzi để đòi nợ.
Động thái từ Ponzi Scheme
Ngay trong ngày đầu tiên, Ponzi phải chi trả lãi suất đầy đủ cho khoảng 1.000 khách hàng và trả tổng cộng khoảng 2 triệu USD tiền lãi suất trong 3 ngày liên tiếp. Ponzi cũng thông báo về sự cố tổ chức, giả mạo rằng công ty gặp khó khăn về tổ chức, do đó không thể trả lợi suất kịp thời.
Những động thái này của Ponzi đã làm dịu bớt sự phản đối và thu hút thêm khách hàng. Thậm chí, Ponzi tuyên bố rằng ông đã lập ra Công ty Charles Ponzi mới để đầu tư vào nhiều ngành công nghiệp trên khắp thế giới. Tiền vẫn tiếp tục đổ vào công ty của Ponzi, thậm chí nhiều khách hàng, sau khi nhận được lợi suất, lại đầu tư thêm số tiền vừa nhận vào kế hoạch của Ponzi.
Sự phẫn nộ của các nạn nhân bị lừa đảo
Tình trạng này không duy trì được khi khách hàng đến đòi nợ ngày càng đông, buộc Ponzi phải thuê James McMaster, một chuyên viên quan hệ công chúng tài năng, để làm dịu lòng khách hàng trước đợt áp đảo khủng khiếp này.
Tuy nhiên, sau khi thăm dò về tình hình kinh doanh và tài chính của công ty chứng khoán, McMaster đã quay lưng với Ponzi. Ông tuyên bố trên tờ Boston Post rằng Ponzi là một “nhà tài chính ngu dốt” và cung cấp toàn bộ thông tin nội bộ về kế hoạch Ponzi. Có thông tin cho rằng tờ Boston Post đã phải trả 5.000 USD cho McMaster để có được những thông tin này.
Ngày 2.8.1920, tờ Boston Post đăng tít lớn trên trang nhất về tình trạng đang đứng trên bờ vực sụp đổ của công ty chứng khoán. Ngày 10.8, cảnh sát liên bang tiến hành đột kích và kiểm tra văn phòng của công ty, nhưng chỉ tìm thấy một số lượng nhỏ phiếu IRC. Những khách hàng có mặt tại công ty Ponzi lúc đó đã xô xát với cảnh sát, vì họ không muốn thấy con nợ của mình bị đưa vào nhà tù.
Charles Ponzi bị bắt
Ngày 13.8.1920, Charles Ponzi bị bắt với cáo buộc vi phạm 86 tội danh liên quan đến lừa đảo. Theo các nguồn tin công khai, khoảng 40.000 người đã đầu tư khoảng 15 triệu USD vào “kế hoạch Ponzi”.
Ngân hàng Hanover Trust cũng bị đóng cửa ngay sau đó. Sau khi Ponzi bị bắt, mọi người mới nhận ra rằng phương thức lừa đảo này, mặc dù tinh vi, thực chất xuất phát từ một nguyên tắc đơn giản theo cách của Ponzi: “lấy của Rob để trả cho Paul”.
Theo Ponzi, ít ai có thể chối từ trước số tiền mặt trước mắt. Vì vậy, khách hàng, “nạn nhân” thứ hai, sẽ bị mê mải khi nhìn thấy số tiền lãi khổng lồ mà người đầu tiên nhận được, mà họ không nhận ra rằng đó là tiền của chính họ. Rồi đến những người thứ ba, thứ tư… Phương thức lừa đảo này đã lây lan khắp thế giới từ thời Ponzi cho đến ngày nay.
Để biết thêm thông tin hoặc cập nhật các chuyển động trên thị trường nhanh nhất, hãy theo dõi Reviewsantot thông qua:
- Website: https://reviewsantot.com/
- Fanpage: https://www.facebook.com/reviewsantot/