Đầu tư vào trái phiếu là một cách để giúp cho danh mục đầu tư trở nên cân bằng và đa dạng. Ngay cả những nhà đầu tư mạo hiểm nhất cũng nên giành một phần trong danh mục đầu tư của mình cho trái phiếu, như một cách để giảm thiểu rủi ro hệ thống. Trái phiếu luôn mang lại mức lợi nhuận cố định bất kể sự biến động của thị trường. Tuy nhiên, giống như cổ phiếu, có rất nhiều loại trái phiếu khác nhau để các nhà đầu tư lựa chọn. Một trong số đó là trái phiếu đô thị, một loại trái phiếu có các lợi ích lớn về thuế cho người mua. Bài viết này sẽ đi sâu vào chi tiết về trái phiếu đô thị, và phân tích xem liệu có nên đầu tư vào dạng trái phiếu này.
Trái phiếu đô thị là gì?
Trái phiếu đô thị (còn được gọi là trái phiếu “Munis”) là chứng khoán nợ do chính phủ phát hành được sử dụng để chi trả cho chi phí hoạt động hàng ngày hoặc cung cấp vốn cho các dự án với quy mô lớn như xây dựng trường học, sửa chữa đường cao tốc và cầu đường. Khi một nhà đầu tư mua trái phiếu đô thị, về cơ bản họ đang cho chính phủ vay tiền để đổi lấy một loạt các khoản thanh toán lãi suất được trả định kì và khoản đầu tư ban đầu của họ sẽ được hoàn lại khi thời hạn của trái phiếu kết thúc. Thời hạn của trái phiếu có thể là ngắn hạn, thường là từ 1 đến 3 năm hoặc dài hạn, với thời gian đáo hạn có thể lên đến trên 10 năm.
Có hai loại trái phiếu đô thị thường được phát hành. Loại thứ nhất được gọi là trái phiếu công ích chung và loại thứ hai là trái phiếu doanh thu.
- Trái phiếu công ích chung là trái phiếu không có bảo đảm, được phát hành bởi một tiểu bang, thành phố hoặc quận. Không có bảo đảm ở đây nghĩa là trái phiếu này không được bảo lãnh bởi một tài sản nhất định, thay vào đó là “sự tin cậy” của nhà đầu tư đối với địa phương phát hành trái phiếu. Chính quyền nơi phát hành trái phiếu có thể đánh thuế cư dân của tiểu bang, quận hoặc thành phố đó để tăng nguồn thu và trả lại lợi tức cho người mua trái phiếu.
- Trái phiếu doanh thu được đảm bảo bởi lợi nhuận tạo ra từ các công trình mà trái phiếu đó tài trợ. Phí đường bộ và phí thuê là hai loại nguồn thu phổ biến được sử dụng để trả lợi tức cho những người mua trái phiếu. Tuy nhiên, dạng trái phiếu này có thể mang đến rủi ro cho các nhà đầu tư, bởi vì phần lớn trái phiếu doanh thu không được bảo đảm bằng bất cứ nguồn nào khác ngoài thu nhập từ dự án, công trình. Điều này có nghĩa là nếu nguồn thu và nguồn tài trợ bị cạn kiệt, thì người mua trái phiếu sẽ không có “con nợ” nào để yêu cầu thanh toán lãi suất hay khoản đầu tư ban đầu.
Một biến thể của các trái phiếu này là khi một tổ chức chính phủ phát hành trái phiếu thay mặt cho một bên thứ ba, chẳng hạn như bệnh viện hoặc trường đại học phi lợi nhuận. Trong trường hợp này, bên thứ ba có nghĩa vụ hoàn trả món nợ cho tổ chức phát hành trái phiếu, từ đó tổ chức phát hành lần lượt trả lãi và gốc cho trái chủ. Tuy nhiên, giống như trái phiếu doanh thu, sẽ có rủi ro vỡ nợ trái phiếu nếu đơn vị vay tiền không thể thanh toán cho bên phát hành. Điều này là do, trong hầu hết các trường hợp, tổ chức phát hành không có nghĩa vụ phải hoàn trả lợi tức cho người mua trái phiếu.
Lợi ích về thuế của trái phiếu đô thị
Một trong những lợi ích của trái phiếu đô thị là tiền lãi mà các nhà đầu tư nhận được từ trái phiếu không bị đánh thuế ở cấp liên bang. Trong nhiều trường hợp, trái chủ còn được miễn thuế tiểu bang hoặc thuế địa phương nếu họ cư trú tại nơi trái phiếu được phát hành. Tuy nhiên, do lợi ích về thuế, nhà đầu tư nhận thường chấp nhận mua trái phiếu với mức lãi suất thấp.
Lãi suất ảnh hưởng như thế nào đến giá trái phiếu đô thị
Lãi suất ảnh hưởng đến giá trái phiếu đô thị giống như cách chúng ảnh hưởng đến giá các trái phiếu khác. Lãi suất tăng lên sẽ có lợi cho tổ chức phát hành trái phiếu, trong khi lãi suất giảm thì bên được lợi sẽ là những người mua trái phiếu. Ví dụ sau đây sẽ cho thấy tác động của thay đổi lãi suất tới 1.000 USD trái phiếu do Hoa Kỳ phát hành.
Khi trái phiếu được phát hành, lãi suất ở mức 2,5%. Mệnh giá của trái phiếu giống với giá trị thị trường của nó, là 1.000 USD.
Nếu lãi suất tăng:
Nhà đầu tư muốn mua trái phiếu trị giá 1.000 USD sẽ phải trả giá gia tăng (tức là phải trả nhiêu tiền hơn so với mệnh giá thực của trái phiếu). Tuy nhiên, khi đáo hạn, họ sẽ chỉ nhận được 1.000 USD.
Nếu lãi suất giảm:
Một nhà đầu tư muốn mua trái phiếu 1.000 USD sẽ có thể mua với giá chiết khấu so với mệnh giá thực của trái phiếu, tuy nhiên, vẫn nhận được 1.000 USD khi trái phiếu đáo hạn. Điều này khiến việc mua trái phiếu trở nên hấp dẫn hơn trong mắt nhà đầu tư.
Những rủi ro liên quan đến trái phiếu đô thị là gì?
Các tổ chức chính phủ không hoạt động vì lợi nhuận. Khi đầu tư vào trái phiếu của doanh nghiệp, nhà đầu tư có thể đánh giá bảng cân đối thu chi của công ty để xác định khả năng thanh toán trái phiếu của họ. Tuy nhiên, không có số liệu giống như vậy để nhà đầu tư tham khảo trước khi mua trái phiếu đô thị. Nếu nguồn thu từ thuế giảm, tổ chức phát hành sẽ không có đủ lượng tiền cần thiết để trả lợi tức cho người mua trái phiếu. Tuy rằng trái phiếu đô thị cũng có bảng xếp hạng tín dụng giống như các trái phiếu khác, xếp hạng cao không đồng nghĩa với việc nhà đầu tư sẽ tránh được rủi ro vỡ nợ trái phiếu. Tuy nhiên, rủi ro từ việc mua trái phiếu đô thị cũng không quá khác biệt so với rủi ro khi đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp.
Bên cạnh rủi ro vỡ nợ trái phiếu, vẫn còn có những rủi ro khác đối với việc sở hữu trái phiếu đô thị.
- Rủi ro thu hồi – Tổ chức phát hành trái phiếu được phép “thu hồi” trái phiếu trước ngày đáo hạn, qua đó hoàn trả cho người mua tiền gốc và tất cả các khoản lãi chưa được thanh toán. Điều này thường xảy ra khi lãi suất giảm xuống. Trong trường hợp này, chính quyền địa phương đang tìm cách tận dụng mức lãi suất thấp để giảm đi chi phí vay dài hạn. Điều này sẽ tương tự với việc một người tái cấp vốn khoản thế chấp của họ để tận dụng mức lãi suất thấp hơn. Tất nhiên, khi lãi suất ổn định hoặc dự kiến sẽ tăng cao hơn, rủi ro thu hồi trái phiếu là không đáng kể.
- Rủi ro lãi suất – Trái phiếu đô thị có giá trị lãi suất cố định (được gọi là “mệnh giá” của nó). Khi trái phiếu đến ngày đáo hạn, người mua trái phiếu sẽ được trả tiền dựa theo mệnh giá trái phiếu cộng với các khoản lãi. Tuy nhiên, giá trị thị trường của trái phiếu sẽ tiếp tục tăng và giảm dựa trên lãi suất hiện hành, có nghĩa là sẽ có thời điểm mà giá trị thị trường của trái phiếu sẽ thấp hơn mệnh giá. Giá trái phiếu và lãi suất chuyển động ngược chiều nhau. Khi lãi suất giảm, giá thị trường của trái phiếu sẽ tăng và ngược lại. Vì vậy, nếu một trái chủ có ý định bán một trái phiếu trước khi đáo hạn khi mà lãi suất đang tăng lên, họ sẽ mất tiền vì giá trị thị trường của trái phiếu đang thấp hơn giá trị mệnh giá.
- Rủi ro lạm phát – Rủi ro lạm phát cũng tương tự như rủi ro lãi suất vì lạm phát thường dẫn đến lãi suất cao hơn, điều này làm giảm giá trị thị trường của trái phiếu. Ngoài ra, lạm phát xảy ra cũng mang theo một rủi ro khác, đó là sức mua của khoản lãi mà trái chủ nhận được lúc này sẽ bị giảm xuống khi lạm phát khiến cho giá tiêu dùng tăng lên.
- Rủi ro thanh khoản – Nhiều trái chủ mua trái phiếu đô thị để nắm giữ hơn là để giao dịch. Nhưng điều này cũng có nghĩa là thị trường giao dịch trái phiếu không có tính thanh khoản cao, dẫn đến việc các nhà đầu tư không thể bán trái phiếu khi họ cần hoặc bán trái phiếu với giá mà họ mong muốn.
Các thuật ngữ phổ biến liên quan đến trái phiếu
Tất cả các loại trái phiếu đều sử dụng những thuật ngữ như nhau. Dưới đây là một số thuật ngữ phổ biến.
- Mệnh giá (par value)- Đây là số tiền mà trái phiếu sẽ có giá trị khi đáo hạn. Mệnh giá cũng là giá trị dùng để tính toán khoản thanh toán lãi suất (hoặc thanh toán phiếu lãi).
- Lãi suất trái phiếu (coupon rate) – Đây là mức lãi suất mà tổ chức phát hành trái phiếu trả cho trái chủ. Lãi suất trái phiếu được tính dựa trên mệnh giá của trái phiếu và được biểu thị bằng tỉ lệ phần trăm. Nếu lãi suất tăng trước khi trái phiếu đáo hạn, lãi suất trái phiếu vẫn giữ nguyên như khi trái phiếu được mua. Nếu trái phiếu có mệnh giá 1.000 USD với mức lãi suất trái phiếu là 5%, trái chủ sẽ nhận được khoản thanh toán lãi suất 50 USD bất kể giá họ đã mua trái phiếu là bao nhiêu.
- Kỳ trả lãi – đây là ngày mà tổ chức phát hành sẽ thanh toán lãi suất (hoặc phiếu lãi) cho người sở hữu trái phiếu. Các khoản thanh toán này thường được thực hiện hàng năm hoặc nửa năm một lần.
- Ngày đáo hạn – đây là ngày mà trái phiếu đáo hạn và tổ chức phát hành sẽ hoàn trả cho trái chủ mệnh giá của trái phiếu.
- Giá phát hành – đây là giá bán ra của trái phiếu vào thời điểm phát hành. Nếu trái phiếu được bán với giá cao hơn mệnh giá của nó, thì “đợt phát hành” đang bán trái phiếu với giá gia tăng (premium). Nếu trái phiếu được bán với giá dưới mệnh giá của nó, thì “đợt phát hành” đang được bán với giá chiết khấu (discount).
Lãi suất của trái phiếu được xác định như thế nào?
Lãi suất của một trái phiếu được quy định bởi hai yếu tố. Đầu tiên là xếp hạng tín nhiệm của tổ chức phát hành trái phiếu. Điều này tương tự với việc tìm kiếm một khoản vay ngân hàng. Cũng giống như một công ty, các tổ chức chính phủ cũng có xếp hạng tín dụng. Trái phiếu được phát hành bởi những tổ chức có xếp hạng tín dụng thấp thường được giao dịch với giá chiết khấu, khi người mua phải đối mặt với những rủi ro vỡ nợ trái phiếu tiềm ẩn. Đây là lời cảnh báo cho các nhà đầu tư bị cám dỗ bởi sự hấp dẫn của trái phiếu lợi suất cao. Đầu tư vào trái phiếu hay trái phiếu đô thị là phương pháp đầu tư hướng đến sự an toàn và hạn chế rủi ro. Lãi suất của một trái phiếu đô thị quá cao có thể là chỉ báo cho một sự bất thường.
Lãi suất của trái phiếu còn được quyết định bởi một yếu tố khác là thời gian đáo hạn. Về cơ bản, trái phiếu có thời gian đáo hạn càng lâu thì mức lãi suất càng cao. Trong điều kiện thị thường thông thường, đường cong lãi suất cho thấy lãi suất dài hạn cao hơn lãi suất ngắn hạn. Tuy nhiên, trong trường hợp đường cong lợi suất đi ngang hoặc đảo ngược, nhà đầu tư có thể thấy lãi suất trái phiếu ngắn hạn cao hơn.
Làm thế nào các nhà đầu tư có thể nghiên cứu trái phiếu đô thị?
Việc trái phiếu đô thị không được phát hành bởi một tổ chức đại chúng không có nghĩa là nhà đầu tư thiếu nguồn tham khảo để xác định chất lượng của trái phiếu, cũng như rủi ro vỡ nợ trái phiếu tiềm ẩn. Nhà đầu tư có thể tham khảo thông tin về trái phiếu đô thị tại trang web Electronic Municipal Market Access (EMMA) của Ban Quản lý Quy tắc Chứng khoán Thành phố. Ngoài ra, những dữ liệu về giá giao dịch trái phiếu trong quá khứ và hiện tại cũng cung cấp cho nhà đầu tư những thông tin cần thiết. Tuy nhiên, sự sẵn có của thông tin này phụ thuộc vào mức độ tích cực của thị trường giao dịch trái phiếu.
Lời kết
Trái phiếu đô thị được coi là một trong những loại trái phiếu an toàn và ít rủi ro nhất. Có hai loại trái phiếu đô thị cơ bản. Trái phiếu công ích chung là dạng trái phiếu không được bảo đảm bằng tài sản cố đính, tổ chức chính phủ sẽ sử dụng thuế để đạt được nguồn thu đủ để trả lợi tức cho trái chủ của họ. Trái phiếu doanh thu là trái phiếu sử dụng doanh thu kiếm được từ dự án, chẳng hạn như thu phí đường cao tốc, để thanh toán lợi tức cho các trái chủ.
Trái phiếu đô thị không đánh thuế lãi suất mà trái chủ nhận được ở cấp liên bang và trong nhiều trường hợp sẽ không đánh thuế ở cấp tiểu bang hoặc địa phương miễn là người sở hữu trái phiếu cư trú tại nơi trái phiếu được phát hành. Tuy nhiên, để đổi lại sự ưu đãi về thuế này, các nhà đầu tư thường chấp nhận mức tỉ suất lợi nhuận thấp hơn so với trái phiếu doanh nghiệp.
Nhìn chung, không có sự khác biệt giữa rủi ro liên quan đến trái phiếu đô thị so với trái phiếu doanh nghiệp. Các loại rủi ro phổ biến nhất là rủi ro vỡ nợ trái phiếu, rủi ro thu hồi, rủi ro lãi suất, rủi ro lạm phát và rủi ro thanh khoản.
Giống như các khoản đầu tư khác, các nhà đầu tư nên cân nhắc kỹ trước khi mua trái phiếu đô thị và tránh các trái phiếu có mức lãi suất phi thực tế. Nếu như chưa có kinh nghiệm hoặc đang ở vạch xuất phát trong lĩnh vực mới này thì các trader có thể tham khảo khóa học đầu tư chứng khoán cơ bản để củng cố kiến thức và có phương án đầu tư chứng khoán hiệu quả.
Với những chia sẻ về trái phiếu đô thị trên, Reviewsantot hy vọng có thể giúp ích cho các nhà đầu tư. Chúc các bạn thành công.
BÀI VIẾT BỔ ÍCH CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM :