Sàn chứng khoán quốc tế – Những điều nhà đầu tư cần biết

Thị trường chứng khoán nói chung là tập hợp của các sàn giao dịch và các địa điểm khác nơi diễn ra việc mua, bán và phát hành cổ phiếu của các công ty đại chúng được sở hữu công khai. Các hoạt động tài chính như vậy được thực hiện thông qua các sàn giao dịch chính thức được thể chế hóa (vật lý hay điện tử) hoặc các thị trường giao dịch tại quầy (OTC) hoạt động theo một bộ nguyên tắc xác định.
Trong khi cả hai thuật ngữ “thị trường chứng khoán” và “sàn giao dịch chứng khoán” thường được sử dụng thay thế cho nhau, thuật ngữ thứ hai chính xác là một tập hợp con của thuật ngữ thứ nhất. Nếu một người giao dịch trên thị trường chứng khoán, họ mua hoặc bán cổ phiếu trên một (hoặc nhiều) sàn giao dịch chứng khoán thành viên của một thị trường chứng khoán tổng thể. Mỗi quốc gia hoặc khu vực nhất định sẽ có thể có một hoặc nhiều sàn giao dịch trong thị trường chứng khoán của họ. Các sàn giao dịch chứng khoán hàng đầu của Hoa Kỳ bao gồm Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) và Nasdaq. Các sàn giao dịch hàng đầu quốc gia này cùng với một số sàn giao dịch khác hoạt động trong nước tạo thành thị trường chứng khoán của Hoa Kỳ.
Hiểu về thị trường chứng khoán
Real-Time Quotes | Nasdaq
Thị trường chứng khoán cho phép nhiều người mua và người bán chứng khoán gặp gỡ, tương tác và giao dịch. Thị trường chứng khoán cho phép xác định giá cổ phiếu của các công ty và đóng vai trò như một phong vũ biểu cho nền kinh tế trên tổng thể. Vì số lượng người tham gia thị trường chứng khoán là rất lớn, người tham gia thường có thể yên tâm về một mức giá hợp lý tính thanh khoản cao khi nhiều người tham gia thị trường cạnh tranh với nhau để có được mức giá tốt nhất.
Thị trường chứng khoán là một môi trường được quản lý và kiểm soát. Tại Hoa Kỳ, các cơ quan quản lý chính bao gồm Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC) và những người tham gia thị trường sẽ nằm dưới thẩm quyền quản lý của Cơ quan Quản lý Ngành Tài chính (FINRA). Do thị trường chứng khoán quy tụ hàng trăm nghìn người tham gia với các nhu cầu mua và bán cổ phiếu, nó đảm bảo định giá công bằng và minh bạch trong các giao dịch. Trong khi các thị trường chứng khoán trước đây thường phát hành và giao dịch chứng chỉ cổ phần vật chất in trên giấy, các thị trường chứng khoán được số hóa ngày nay lại được vận hành theo phương thức điện tử trên hệ thống máy tính.
Mặc dù được gọi là thị trường chứng khoán và chủ yếu được biết đến với các giao dịch cổ phiếu/cổ phần, thị trường chứng khoán cũng bao gồm giao dịch của các chứng khoán khác – chẳng hạn như quỹ hoán đổi danh mục (ETF).
Cách thức hoạt động của thị trường chứng khoán
Nói ngắn gọn, thị trường chứng khoán cung cấp một môi trường an toàn và được quản lý bởi pháp luật, nơi những người tham gia thị trường có thể tự tin giao dịch cổ phiếu và các công cụ tài chính đủ điều kiện khác với rủi ro hoạt động từ thấp đến bằng không. Hoạt động dưới các quy tắc xác định bởi cơ quan quản lý có thẩm quyền, thị trường chứng khoán có chức năng hoạt động như các thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.
Trong vai trò thị trường sơ cấp, thị trường chứng khoán cho phép các công ty phát hành và bán cổ phiếu của mình ra công chúng lần đầu tiên thông qua quy trình phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO). Hoạt động này giúp các công ty huy động vốn họ cần từ nhà đầu tư. Về cơ bản, quy trình này có nghĩa là một công ty tự chia mình thành nhiều phần, gọi là cổ phiếu (ví dụ: 20 triệu cổ phiếu) và bán một số cổ phiếu đó (ví dụ: 5 triệu cổ phiếu) cho công chúng ở một mức giá định trước (ví dụ: 10 USD cho mỗi cổ phiếu).
Để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình này, một công ty cần một thị trường nơi những cổ phiếu này có thể được bán. Thị trường này được cung cấp bởi thị trường chứng khoán. Nếu mọi thứ diễn ra theo đúng kế hoạch, công ty sẽ bán thành công 5 triệu cổ phiếu với giá 10 USD/cổ phiếu và huy động được một số vốn trị giá 50 triệu USD. Nhà đầu tư sẽ nhận được cổ phiếu của công ty và họ có thể giữ bao lâu tùy ý với dự đoán sẽ thu lợi từ tăng trưởng giá vốn cổ phiếu và/hoặc bất kỳ khoản thu nhập tiềm năng nào dưới hình thức cổ tức. Sàn giao dịch chứng khoán (sở giao dịch chứng khoán) đóng vai trò là người hỗ trợ cho quá trình huy động vốn này. Đổi lại, họ nhận được phí dịch vụ từ công ty bán cổ phiếu và các đối tác tài chính của công ty đó.
Sau khi công ty phát hành cổ phiếu lần đầu với IPO, một quy trình được gọi là quy trình niêm yết, sàn giao dịch chứng khoán cũng đóng vai trò nền tảng giao dịch tạo điều kiện thuận lợi cho việc mua và bán thường xuyên các cổ phiếu đã được niêm yết. Đây là vai trò thị trường thứ cấp của thị trường chứng khoán. Trong thị trường thứ cấp này, sàn giao dịch chứng khoán thu phí cho mọi giao dịch diễn ra trên nền tảng của mình trong quá trình hoạt động.
Những điều đặc biệt cần cân nhắc
Sàn giao dịch chứng khoán có trách nhiệm đảm bảo tính minh bạch về giá cả, tính thanh khoản, khả năng phát hiện giá và sự công bằng trong các hoạt động giao dịch chứng khoán trên nền tảng của mình. Vì hầu hết các thị trường chứng khoán lớn trên toàn cầu hiện nay đều hoạt động theo phương thức điện tử, nhiệm vụ của sàn giao dịch là duy trì các hệ thống giao dịch có thể quản lý hiệu quả các lệnh mua và bán từ các bên tham gia thị trường khác nhau. Các hệ thống này sẽ thực hiện chức năng khớp giá để tạo điều kiện thực hiện các giao dịch với một mức giá công bằng cho cả người mua và người bán.
Một công ty niêm yết cũng có thể chào bán bổ sung cổ phiếu mới thông qua các dịch vụ khác, chẳng hạn như thông qua các đợt phát hành chứng quyền hoặc các đợt chào bán thứ cấp (còn gọi là SPO). Các công ty niêm yết cũng có thể mua lại hoặc hủy niêm yết cổ phiếu của họ. Sàn giao dịch chứng khoán sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các giao dịch thuộc loại này.
Sàn giao dịch chứng khoán thường tạo ra và duy trì nhiều chỉ số khác nhau ở cấp thị trường hoặc theo từng ngành cụ thể, chẳng hạn như chỉ số S&P (Standard & Poor’s) 500  hoặc Nasdaq 100 của thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. Các chỉ số này được sử dụng để cung cấp một thước đo theo dõi sự chuyển động của một thị trường trên tổng thể. Các phương pháp khác để theo dõi thị trường bao gồm các bộ chỉ báo dao động stochastic oscillator và chỉ số động lượng stochastic momentum.
Các sàn giao dịch chứng khoán cũng có nhiệm vụ cung cấp tất cả các tin tức, thông báo và báo cáo tài chính của các công ty. Các báo cáo này thường có thể được truy cập trên các trang web chính thức của họ. Sàn giao dịch chứng khoán cũng hỗ trợ nhiều hoạt động khác nhau ở cấp công ty và liên quan đến giao dịch. Ví dụ: các công ty có lợi nhuận có thể thưởng cho nhà đầu tư bằng cách trả cổ tức, thường lấy từ một phần thu nhập của công ty. Sàn giao dịch lưu giữ tất cả các thông tin đó và có thể hỗ trợ quá trình thực hiện ở một mức độ nhất định.
Các chức năng của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán chủ yếu phục vụ các chức năng chính sau:
Đảm bảo công bằng trong giao dịch chứng khoán
Dựa trên các quy tắc tiêu chuẩn của cung và cầu, sàn giao dịch chứng khoán cần đảm bảo rằng tất cả những người tham gia thị trường có quan tâm phải có quyền truy cập tức thời vào dữ liệu cho tất cả các lệnh mua và bán, thông qua đó, giúp định giá chứng khoán công bằng và minh bạch. Ngoài ra, sàn giao dịch cũng phải thực hiện khớp lệnh một cách hiệu quả các lệnh mua và bán phù hợp.
Ví dụ: có thể có ba người mua đã đặt lệnh mua cổ phiếu Microsoft với giá 100 USD, 105 USD và 110 USD trong khi có bốn người bán sẵn sàng bán cổ phiếu Microsoft với giá 110 USD, 112 USD, 115 USD và 120 USD. sàn giao dịch (thông qua hệ thống giao dịch tự động) cần đảm bảo khớp lệnh mua tốt nhất và bán tốt nhất, trong trường hợp này là giao dịch số lượng cổ phiếu được đặt ở mức giá 110 USD.
Đảm bảo khám phá giá hiệu quả
Thị trường chứng khoán cần hỗ trợ một cơ chế hiệu quả để xác định giá – hành động quyết định giá thích hợp cho chứng khoán và thường được thực hiện bằng cách đánh giá cung/cầu của thị trường cũng như các yếu tố khác liên quan đến giao dịch.
Giả sử một công ty phần mềm có trụ sở tại Hoa Kỳ đang giao dịch ở mức giá 100 USD và có giá trị vốn hóa thị trường 5 tỷ USD. Tuy nhiên, có thông tin là cơ quan quản lý của Liên minh châu Âu (EU) đã áp dụng mức phạt 2 tỷ USD đối với công ty, về cơ bản, có nghĩa là 40% giá trị của công ty có thể bị xóa sổ. Mặc dù thị trường chứng khoán có thể đã áp đặt phạm vi giá giao dịch từ 90 USD đến 110 USD đối với cổ phiếu của công ty, thị trường phải có khả năng thay đổi phạm vi giá giao dịch được phép một cách hiệu quả để thích ứng với những thay đổi có thể xảy ra trong giá cổ phiếu; nếu không, nhà đầu tư có thể khó lòng giao dịch cổ phiếu ở một mức giá hợp lý.
Duy trì thanh khoản
Mặc dù việc nắm bắt số lượng người mua và người bán đối với một chứng khoán tài chính cụ thể nằm ngoài tầm tay của thị trường chứng khoán, thị trường cần đảm bảo rằng bất kỳ ai đủ điều kiện và sẵn sàng giao dịch đều có quyền truy cập ngay lập tức để đặt những lệnh sẽ được thực hiện ở một mức giá hợp lý.
Duy trì bảo mật và tính hợp lệ của các giao dịch
Mặc dù có thêm nhiều người tham gia là một yếu tố rất quan trọng để giúp thị trường hoạt động hiệu quả, thị trường cũng cần đảm bảo rằng mọi người tham gia đều được xác minh và tuân thủ các quy tắc và quy định cần thiết, không có chỗ cho lỗi lầm từ bất kỳ bên nào. Ngoài ra, thị trường cũng phải đảm bảo rằng tất cả các tổ chức liên quan hoạt động trên thị trường phải tuân thủ các quy định và hoạt động trong khuôn khổ pháp lý do cơ quan quản lý đề ra.
Hỗ trợ người tham gia thị trường đủ điều kiện ở mọi vai trò
Thị trường được tạo thành từ nhiều người tham gia, bao gồm các nhà tạo lập thị trường, nhà đầu tư, trader, người đầu cơ và người phòng hộ rủi ro. Tất cả những người tham gia này đều hoạt động trên thị trường chứng khoán với những vai trò và chức năng khác nhau. Ví dụ, một nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu và nắm giữ chúng trong thời gian dài, có thể trong nhiều năm, trong khi một trader có thể vào và thoát khỏi một vị thế trong vòng vài giây. Một nhà tạo lập thị trường sẽ cung cấp thanh khoản cần thiết trên thị trường. Và một người phòng hộ có thể thích giao dịch các công cụ phái sinh để giảm thiểu rủi ro liên quan đến các khoản đầu tư. Thị trường chứng khoán cần đảm bảo rằng tất cả những người tham gia đó có thể hoạt động liên tục và hoàn thành tốt các vai trò mong muốn của họ để đảm bảo thị trường tiếp tục hoạt động hiệu quả.
Bảo vệ nhà đầu tư
Bên cạnh các nhà đầu tư giàu có và các tổ chức đầu tư, một số lượng rất lớn các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ cũng được thị trường chứng khoán phục vụ với số tiền đầu tư nhỏ của họ. Những nhà đầu tư này có thể có kiến ​​thức tài chính hạn chế và không có nhận thức đầy đủ về những cạm bẫy trong quá trình đầu tư vào các cổ phiếu và các công cụ tài chính được niêm yết khác. Sàn giao dịch chứng khoán phải thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ các nhà đầu tư đó nhằm tránh những thiệt hại về tài chính và đảm bảo lòng tin của khách hàng.
Ví dụ: một sàn giao dịch chứng khoán có thể phân loại cổ phiếu thành nhiều phân khúc khác nhau tùy thuộc vào lược đồ rủi ro của chúng và chỉ cho phép các nhà đầu tư phổ thông giao dịch với số lượng hạn chế hoặc thậm chí không cho phép giao dịch đối với các cổ phiếu có mức độ rủi ro cao. Các sàn giao dịch thường áp đặt những quy tắc để ngăn các cá nhân có thu nhập và kiến ​​thức hạn chế tham gia vào các khoản cược rủi ro của các sản phẩm tài chính phái sinh.
Đảm bảo cân bằng quy định
Các công ty niêm yết phần lớn được quản lý và giao dịch của họ được giám sát bởi các cơ quan quản lý thị trường, chẳng hạn như SEC nên ở trên. Bên cạnh đó, các sàn giao dịch cũng áp đặt một số yêu cầu nhất định — ví dụ như nộp các báo cáo tài chính hàng quý đúng thời hạn và báo cáo ngay lập tức về bất kỳ tiến triển nào có liên quan — để đảm bảo rằng tất cả những người tham gia thị trường đều có nhận thức về các diễn biến của công ty. Nếu một công ty không tuân thủ quy định, các sàn giao dịch có thể đình chỉ giao dịch đối với cổ phiếu của công ty đó hoặc áp dụng các biện pháp kỷ luật khác.
Điều tiết thị trường chứng khoán
Cơ quan quản lý tài chính địa phương, cơ quan hoặc sở tài chính có thẩm quyền được giao nhiệm vụ điều tiết thị trường chứng khoán của một quốc gia. SEC là cơ quan quản lý chịu trách nhiệm giám sát thị trường chứng khoán Hoa Kỳ. SEC là một cơ quan liên bang hoạt động độc lập với chính phủ và áp lực chính trị. Sứ mệnh của SEC được nêu rõ là “bảo vệ nhà đầu tư, duy trì thị trường công bằng, trật tự và hiệu quả, đồng thời tạo điều kiện hình thành vốn.”
Những người tham gia thị trường chứng khoán
Cùng với các nhà đầu tư dài hạn và các trader ngắn hạn, còn có nhiều loại người chơi khác nhau gắn liền với thị trường chứng khoán. Mỗi người chơi có một vai trò riêng, nhưng nhiều vai trò đan xen và phụ thuộc lẫn nhau để giúp thị trường hoạt động hiệu quả.
  • Công ty môi giới chứng khoán, những đại diện đã đăng ký tại Hoa Kỳ, là các chuyên gia được cấp phép thay mặt cho nhà đầu tư mua và bán chứng khoán. Các công ty môi giới đóng vai trò trung gian giữa các sàn giao dịch chứng khoán và nhà đầu tư bằng cách thay mặt nhà đầu tư mua và bán cổ phiếu. Một tài khoản với một công ty môi giới bán lẻ là cần thiết để các nhà đầu tư cá nhân tiếp cận thị trường.
  • Chuyên gia quản lý danh mục đầu tư là những người chuyên quản lý danh mục đầu tư – một giỏ các chứng khoán – cho khách hàng. Các chuyên gia quản lý này dựa trên khuyến nghị từ các chuyên gia phân tích và đưa ra quyết định mua hoặc bán cho danh mục đầu tư họ quản lý. Các công ty quỹ tương hỗ, quỹ phòng hộ và kế hoạch hưu trí tuyển dụng các chuyên gia quản lý danh mục đầu tư này để đưa ra quyết định và thiết lập chiến lược đầu tư cho số tiền mà họ nắm giữ.
  • Các ngân hàng đầu tư đại diện cho các công ty ở nhiều phương diện khác nhau, chẳng hạn như các công ty tư nhân muốn niêm yết cổ phiếu thông qua IPO hoặc các công ty liên quan đến hoạt động mua bán sáp nhập đang chờ xử lý. Các ngân hàng này đảm bảo thực thi quy trình niêm yết tuân thủ theo các yêu cầu và quy định của thị trường chứng khoán.
  • Người giám hộ và các đơn vị cung cấp dịch vụ lưu ký là những tổ chức lưu giữ an toàn chứng khoán của khách hàng nhằm giảm thiểu rủi ro bị đánh cắp hoặc mất mát. Các tổ chức này cũng hoạt động đồng bộ với sàn giao dịch để chuyển cổ phiếu đến/từ tài khoản tương ứng của các bên giao dịch trên thị trường chứng khoán.
  • Các nhà tạo lập thị trường là các công ty môi giới-đại lý tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao dịch cổ phiếu bằng cách đăng giá chào mua (giá bid) và giá chào bán (giá ask) và duy trì một lượng cổ phiếu tồn kho. Các nhà tạo lập thị trường đảm bảo đủ thanh khoản trên thị trường cho một (tập hợp) cổ phiếu cụ thể và thu lợi nhuận từ chênh lệch giữa giá bid và giá ask mà họ đặt ra.
  • Những người đầu cơ tham gia đặt cược vào hướng trên thị trường (giá tăng hoặc giảm) với các cổ phiếu riêng lẻ hoặc các chỉ số của thị trường rộng hơn. Người đầu cơ có thể thực hiện các vị thế mua/long bằng cách mua cổ phiếu, hoặc vị thế bán/short bằng các bán khống cổ phiếu. Một số người đầu cơ giữ vị thế của họ trong một thời gian tương đối dài dựa trên phân tích cơ bản hoặc phân tích kỹ thuật. Một số người khác lại giao dịch nhanh và thường xuyên, như trong trường hợp của các trader trong ngày.
  • Nhà đầu tư chênh lệch là những trader xác định các mức giá sai lệch trên thị trường để thu lợi với rủi ro tương đối thấp. Các hoạt động này sẽ điều chỉnh giá và giúp thị trường hoạt động hiệu quả hơn. Các chương trình giao dịch thuật toán với tần suất cao (HFT) thường tham gia vào loại đầu tư chênh lệch giá này.
  • Các sàn giao dịch chứng khoán hoạt động như các tổ chức vì lợi nhuận và tính phí cho các dịch vụ của họ. Nguồn thu nhập chính của các sàn giao dịch chứng khoán này là doanh thu từ các khoản phí được tính cho mỗi giao dịch được thực hiện trên nền tảng của họ. Ngoài ra, các sàn giao dịch còn tạo ra doanh thu từ phí niêm yết tính cho các công ty trong các quá trình IPO và SPO. Một sàn giao dịch cũng kiếm tiền từ việc bán dữ liệu thị trường được tạo trên nền tảng của họ — chẳng hạn như dữ liệu thời gian thực, dữ liệu lịch sử, dữ liệu tóm tắt và dữ liệu tham chiếu — những dữ liệu này rất quan trọng đối với việc nghiên cứu cổ phiếu và các mục đích sử dụng khác. Nhiều sàn giao dịch cũng sẽ bán các sản phẩm công nghệ, chẳng hạn như thiết bị giao dịch đầu cuối và kết nối mạng ưu tiên đến sàn giao dịch cho các bên quan tâm với mức phí phù hợp.
Cạnh tranh các thị trường chứng khoán phải đối mặt
Trong khi các sàn giao dịch chứng khoán riêng lẻ cạnh tranh với nhau để có được khối lượng giao dịch tối đa thì thị trường chứng khoán nói chung có thể cũng đang phải đối mặt với hai mối đe dọa cạnh tranh sau
Dark pool
Dark pool là các sàn giao dịch hoặc diễn đàn nội bộ để giao dịch chứng khoán và hoạt động trong nội bộ các nhóm tư nhân. Dark pool đang là một thách thức đối với thị trường chứng khoán đại chúng. Mặc dù giá trị pháp lý của các dark pool phải tuân theo các quy định của địa phương, chúng đang trở nên phổ biến vì người tham gia tiết kiệm được nhiều khoản phí giao dịch.
Blockchain
Với sự phổ biến ngày càng tăng của các blockchain (chuỗi khối), nhiều sàn giao dịch tiền điện tử đã xuất hiện. Các sàn giao dịch này là địa điểm để giao dịch tiền điện tử và các công cụ phái sinh liên quan đến tiền điện tử. Mặc dù mức độ phổ biến vẫn còn hạn chế, các sàn giao dịch này đang trỗi dậy như một mối đe dọa cho mô hình thị trường chứng khoán truyền thống bằng cách tự động hóa phần lớn công việc được thực hiện bởi nhiều người tham gia thị trường chứng khoán và cung cấp các dịch vụ giá rẻ.
Tầm quan trọng của thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán là một trong những thành phần quan trọng nhất của nền kinh tế thị trường tự do. Thị trường chứng khoán cho phép các công ty huy động vốn bằng cách chào bán cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp. Nó cũng cho phép các nhà đầu tư phổ thông tham gia vào thành tựu tài chính của các công ty, kiếm lợi nhuận thông qua tăng trưởng giá cổ phiếu và thu nhập thông qua cổ tức – mặc dù cũng có rủi ro thua lỗ. Mặc dù các nhà đầu tư tổ chức và các chuyên gia quản lý danh mục đầu tư chuyên nghiệp được hưởng một số đặc quyền do có túi tiền sâu hơn, kiến ​​thức tốt hơn và khả năng chấp nhận rủi ro cao hơn, thị trường chứng khoán cũng cố gắng cung cấp một sân chơi bình đẳng cho các cá nhân bình thường.
Thị trường chứng khoán hoạt động như một nền tảng mà qua đó các khoản tiết kiệm và đầu tư của các cá nhân được chuyển thành các cơ hội đầu tư hiệu quả. Trong dài hạn, quy trình này giúp hình thành vốn và tạo ra tăng trưởng kinh tế cho đất nước.
Các ví dụ về thị trường chứng khoán
Thị trường chứng khoán đầu tiên trên thế giới là sàn giao dịch chứng khoán Luân Đôn. Thực thể này được khởi đầu trong một quán cà phê vào năm 1773, nơi các trader gặp nhau để trao đổi cổ phiếu. Sàn giao dịch chứng khoán đầu tiên của Hoa Kỳ được bắt đầu ở Philadelphia vào năm 1790. Thỏa thuận Buttonwood, được đặt tên như vậy do được ký kết dưới một cây cúc áo (buttonwood), đã đánh dấu sự khởi đầu của Phố Wall ở New York vào năm 1792. Thỏa thuận được ký kết bởi 24 trader và là tổ chức đầu tiên thuộc loại hình kinh doanh chứng khoán này của Hoa Kỳ. Các trader sau đó đã đổi tên hiệp hội của họ thành Hội đồng Giao dịch và Chứng khoán New York vào năm 1817.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *